تبیین مفهوم عقل و عقل‌ورزی از منظر روایات به عنوان مبنایی برای سرمایه‌های سازمان (انسانی، اجتماعی، روان‌شناختی، معنوی)

نویسندگان

  • احسان رحیمی دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران
  • حسن زارعی متین استاد، دانشکدة مدیریت و حسابداری، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران
  • حسین پرکان دکتری مدیریت سیاستگذاری فرهنگی، دانشگاه باقرالعلوم (ع)، قم، ایران
چکیده مقاله:

پژوهش حاضر عقل و عقل‌ورزی از منظر روایات معصومان (ع) به‌عنوان مبنایی برای انواع سرمایه‌های سازمانی معرفی شده است. راهبرد پژوهش تحلیل مضمون است که طی آن ابتدا متون نظری موجود دربارة سرمایه‌های سازمانی، سپس، روایات مطرح‌شده در زمینة ویژگی‌های عقل و مشتقات آن با بهره‌گیری دو الگویراین و برنارد، و کینگ و هوروکس تحلیل شد. سپس، چارچوب مفهومی حاصل‌شده از مضامین یادشده با یکدیگر به صورت توأمان تحلیل شده‌اند. نتیجة تحلیل نشان داد همة ویژگی‌های عقل و عقل‌ورزی در روایات مطرح نه‌تنها متضمن ویژگی‌های سرمایه‌های یادشده بوده، بلکه فراتر از آن‌هاست، به‌طوری که می‌توان گفت سرمایة معنوی جلوه‌ای از عقل‌ورزی در ساحت اندیشه؛ سرمایة روان‌شناختی جلوه‌ای از عقل‌ورزی در ساحت گرایش‌ها و صفات، و سرمایة اجتماعی جلوه‌ای از عقل‌ورزی در ساحت اعمال و رفتارهای انسان است. بنابراین، تمرکز بر مفهوم عقل و عقل‌ورزی مطرح‌شده در روایات معصومان (ع) و واکاوی ابعاد و مؤلفه‌های آن می‌تواند بابی جدید برای توسعة دانشی بومی-اسلامی در حوزة مربوط به مدیریت سرمایه‌های سازمان باشد.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

هوش معنوی از منظر قرآن و روایات

امروزه مطالعات مربوط به معنویت با مفهوم هوش عمیقاً گره خورده‌است و بررسی و تحقیق در این حوزه از مفاهیم چالش‌برانگیز محسوب می‌شود. ساختار هوش معنوی، جنبه‌های ذهنی معنویت را با کاربرد عینی هوش ترکیب کرده، با استفاده از مفاهیم روان‌شناسی، زیست‌شناسی، مذهب و معنویت دو عنصر اساسی "توانایی" و "معنویت" را به صورت درهم تننیده بیان می‌کند. هدف اساسی پژوهش حاضر، بررسی روان‌شناختی هوش معنوی و جستجو، شناسای...

متن کامل

بازشناسی مفهوم دینی عقل، مبنایی برای تعلیم و تربیت در اسلام

مقالة حاضر به بازشناسی ماهیت و مفهوم دینی عقل و نقش آن به عنوان مبنایی برای تعلیم و تربیت در اسلام، پرداخته است؛ در این پژوهش با واکاوی عقل از منظر لغویان، روایات و قرآن کریم به وجوه معنایی آن، از جمله: «موجود مجرد»، «قوه­ی درک»، «اندیشه»، «تمییز»، «انزجار از قبایح» و «کسب کنندة علم»، دست یافته است؛ وجه اشتراک همة آن معانی، «موجود» است؛ که در عالم ملکوتی، «مخلوقِ روحانی» نام دارد، در عالم مُلکی، ...

متن کامل

نابرابری قدرت چانه زنی به عنوان مبنایی برای کنترل قرارداد

تحولات گستردۀ اقتصادی و اجتماعیِ جوامع بشری در دو سدۀ پیشین، در حوزه قراردادهای خصوصی نیز تأثیر گذاشته و به‌تدریج وضعیت از قرارداد بین برابرها، به رویارویی طرف‌های قوی و ضعیف در قراردادها تغییر یافته است. امروزه در بسیاری از قراردادها، به دلیل وجود نابرابری شدید در قدرت چانه‌زنی طرفین و سوءاستفاده طرف قوی از این قدرت، اصل آزادی قراردادها و قواعد سنتی حقوق قرارداد برای تأمین عدالت قراردادی کافی ن...

متن کامل

بازشناسی مفهوم دینی عقل، مبنایی برای تعلیم و تربیت در اسلام

مقاله حاضر به بازشناسی ماهیت و مفهوم دینی عقل و نقش آن به عنوان مبنایی برای تعلیم و تربیت در اسلام، پرداخته است؛ در این پژوهش با واکاوی عقل از منظر لغویان، روایات و قرآن کریم به وجوه معنایی آن، از جمله: «موجود مجرد»، «قوه­ی درک»، «اندیشه»، «تمییز»، «انزجار از قبایح» و «کسب کننده علم»، دست یافته است؛ وجه اشتراک همه آن معانی، «موجود» است؛ که در عالم ملکوتی، «مخلوقِ روحانی» نام دارد، در عالم مُلکی، ...

متن کامل

نسبت مفهوم عقل در قرآن و روایات با عقل در فرهنگ و تاریخ اسلام

مقاله رویکردی تاریخی و فرهنگی به معانی عقل در جهان اسلام دارد و با روش توصیفی – تحلیلی نقش قرآن و متون دینی را نسبت به معانی و اصطلاحات عقل در فرهنگ اسلامی دنبال می‌کند. در بخش نخست مفاهیم و معانی‌ای که عقل در تاریخ اسلام با آنها مواجه شده است شناسایی می‌شود و این معانی براساس ملاک‌های مختلف دسته‌بندی می‌شود. در بخش دوّم با رعایت دسته‌بندی‌های معانی و اصطلاحات تاریخی و فرهنگی عقل نسبت آنها با مت...

متن کامل

تبیین مفهوم تفکر راهبردی از منظر اسلام

با ظهور مفهوم «تفکر راهبردی»، متفکران و محققان بسیاری تلاش کرده‏اند تا از نگاه خود تعریف مشخصی برای آن ارائه کنند و یک مدل منطقی برای سنجش قابلیت تفکر راهبردی ارائه نمایند. باوجوداین و به‏رغم غنای بسیار زیاد منابع دینی و علوم اسلامی، تلاش‏های ناچیزی برای استخراج مؤلفه‏های تفکر راهبردی با رویکرد اسلامی ‏انجام شده و خلأ تحقیقات بومی ‏و اسلامی ‏در این زمینه کاملاً مشهود است. هدف از تحقیق حاضر شناسا...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 5  شماره 4

صفحات  579- 603

تاریخ انتشار 2018-12-22

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023